KWATANCIN BORIN HAUSAWA DA NA GBAGYI

KWATANCIN BORIN HAUSAWA DA NA GBAGYI

Abstract:

Wannan bincike ya kwatanta borin Hausa da na Gbagyi (Gwari) domin nuna kamanci da bambanci da ke tsakaninsu. Samuwar Iskoki dai wani imani ne da kowace al’adar al’ummar duniya ta yi imani da shi. Imanin mutanen duniya game da Iskoki abu ]aya ne ta fuskar kasancewarsu ~oyayyu, buwayayyu, masu ban tsoro, masu karkatar da mutane, kuma masu }arfi a kan mutane. Shi kuma bori a matsayin bautar Iska da]a]]iyar al’ada ce, da ke cikin hanyoyin addinin gargajiya na Hausa da kuma Gbagyi. Don haka, ha]uwa da zamantakewa da Hausawa suka yi da Gbagyi ya haddasa sauye-sauye na yanayin aiwatar da borin Gbagyi ta fuskokin sunayen Iskoki ko Aljannu da halayen ‘yan bori da tufafin ‘yan bori da kayan ki]an ‘yan bori da girka da kuma amfanin ‘yan bori ga jama’a. Wannan bincike ya fito da wa]annan sauye-sauye a fili domin a fahimci kamanci da kuma bambancin borin al’ummun guda biyu. Daga cikin batutuwan da aka tattauna akwai tarihin Hausawa da Gbagyi, da borin Gbagyi na asali kafin su ha]u da Hausawa. A farkon wannan bincike, an kawo borin Hausawa, sannan an nuna dangantakar Hausawa da Gbagyi ta yadda suka ha]u har borinsu ya haddasa sauyi a kan na juna musamman a manyan garuruwan Gbagyi da aka yi bayanin ha]uwarsu kamar: Kuta da Minna da Suleja duk na jihar Neja da kuma Birnin Gwari ta jihar Kaduna. A }arshe, binciken ya gano matsanancin tasirin da borin Hausawa ya yi a kan na Gbagyi ta yadda a yau, kusan dukkan ‘yan borin Gbagyi, suna aiwatar da bori ne ta salon yadda suka ga ‘yan borin Hausawa na aiwatarwa.

KWATANCIN BORIN HAUSAWA DA NA GBAGYI